QUYỀN LỰC CỦA TIỂU THUYẾT BOM TẤN

Một loạt tiểu thuyết cho giới trẻ như Harry Potter, Chạng vạng rồi Hunger games gần đây tạo nên hiện tượng xuất bản, mang về núi tiền cho giới làm phim. Hà cớ gì mà nhiều khi sách tưởng chỉ dành cho teen, lại có sức hút bão tố với cả độc giả có tuổi?

Cảnh trong phim Chạng vạng.

Thời đại tiểu thuyết bom tấn

Sau hiện tượng tiểu thuyết ăn khách dành cho giới trẻ như Harry Potter của J.K. Rowling, rồi Chạng vạng của Stephenie Meyer, người ta lại có dịp bàn đến The Hunger games (Đấu trường sinh tử) của Suzanne Collins gồm 3 tập.

Chuyển thể từ tập đầu bộ ba tiểu thuyết khoa học giả tưởng về trận quyết đấu truyền hình trực tiếp của 24 thanh niên Mỹ đến từ 12 quận- đặc biệt là nữ nhân vật Katniss Everdeen sống sót sau trận đấu sinh tồn- phim thu về 530 triệu USD trong vòng 20 ngày.

Sêri phim Harry Potter nhờ ăn theo sách mà bỏ túi 2,5 tỷ USD. Dẫu muốn hay không, giới chuyên môn đang phải thừa nhận sức mạnh của làn gió tiểu thuyết đương đại dành cho giới trẻ.

Cứ nhìn lượng phát hành sách thì rõ: Harry Potter 7 phần bán hơn 325 triệu bản trên thế giới, dịch ra 63 thứ tiếng, chỉ riêng phần cuối bán hết 11 triệu bản trong 24 tiếng.

Chưa kể mỗi lần sách ra mắt, hàng ngàn fan hâm mộ ăn chực nằm chờ trước cửa hàng, chờ giờ mở cửa để có bản sách đầu tiên.

Sêri Chạng vạng cũng không kém phần, riêng tập 4 Hừng Đông bán hết hơn 70 triệu bản trên thế giới. Loại sách bán chạy này luôn nằm trong tầm ngắm của các nhà làm phim Hollywood.

Khi nhà văn Matt de la Pena giao lưu ở trường học, nhiều sinh viên nhắc đến những cuốn sách ưa thích, luôn là những cái tên tiểu thuyết ăn khách dành cho tuổi mới lớn.

“Không phải vì thể loại này cần thiết hơn loại kinh điển, mà bởi chúng tìm thấy cá tính qua nhân vật, được sống trong thế giới câu chuyện. Tôi vừa tới giao lưu một trường học ở Los Angeles, và một đứa trẻ nán lại cuối buổi tiến gần tới, mắt hấp háy: “Trời, đó chính là cuộc sống của cháu, ngay trong những cuốn sách ấy”.

Cảnh trong phim Harry Potter.

Bất cứ thủ thư Mỹ nào cũng có thể cho bạn biết đâu là bom tấn: Sêri Harry Potter, Chạng vạng, Hunger games... Những cuốn sách đóng vai trò quan trọng khuyến khích giới trẻ đọc nhiều hơn để giải trí.

Đây là tin tốt vì nhiều cuộc nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ đọc giải trí thì thực hành và khả năng giao tiếp, thể hiện tốt hơn khi đến trường.

Và ngày nay chúng ta phải đối mặt thực tế: Giới trẻ không còn đọc truyện cổ tích để giải trí nữa. Họ có lựa chọn văn học đương đại cho giới trẻ.

Bà Beth Yoke, Giám đốc điều hành Hiệp hội Thư viện dành cho thanh thiếu niên (ĐH Wisconsin) chia sẻ: “Độc giả trẻ hiện nay muốn và cần những cuốn sách khẳng định thế hệ mình, cung cấp cái nhìn sâu sắc về họ, điều mà không phải cuốn sách nào thời kỳ trước cũng hàm chứa. Trong 1 thập kỷ qua lượng sách với nhân vật thanh niên, đồng tính nam, nữ hoặc chuyển giới tăng 10 lần”.

Giá trị gây tranh cãi

Joel Stein, cây viết bình luận trên tạp chí Time giữ quan điểm coi thường những tiểu thuyết ăn khách như Harry Potter hay Chạng vạng.

Không ít người thuộc phe này chỉ trích, tiểu thuyết cho giới trẻ thường quá đen tối, xây dựng thế giới viễn tưởng đôi khi đi quá xa thực tế. Làm gì có thứ tình yêu thơ mộng giữa con người và ma cà rồng?

Ngay lập tức, nhà văn Mỹ Maureen Johnson phản pháo: “Loại tiểu thuyết này dạy chúng biết cuộc sống thật phức tạp. Những mặt trái không hề khuyến khích trẻ thành kẻ nghiện ngập hay phạm tội. Ẩn sau những cuộc phiêu lưu của Harry Potter là bài học về tình bạn, tình thầy trò, tinh thần vì công lý. Ngay cả câu chuyện tình lãng mạn trong Chạng vạng cũng chẳng hề vô nghĩa. Cứ thử hỏi xem bao nhiêu phần trăm phụ nữ mơ có người tình lí tưởng như Edward, hay cậu bạn tri kỷ tuyệt vời như Jacob? Hãy đọc sách để hiểu bọn trẻ hơn”.

Thực tế, Chạng vạng nhận nhiều lời phê bình trái chiều, nhưng ngợi khen vẫn chiếm ưu thế.

“Chân dung của Edward, một anh hùng bi kịch, dù là ma cà rồng nhưng quá thơ mộng. Người hâm mộ tiểu thuyết lãng mạn đen tối không thể cưỡng nổi mối tình giữa Edward và Bella” tạp chí Kirkus viết.

Hay tờ Weekly lại cho rằng, mối quan hệ đầy trắc trở của đôi tình nhân trẻ, sự đấu tranh nội tâm của Edward như phép ẩn dụ cho khủng hoảng giới tính của thanh niên hiện nay.

Nếu Chạng vạng làm phái đẹp mê đắm, thì Hunger games lại lôi kéo lượng fan nam không nhỏ, nhờ sức cuốn hút của cuộc phiêu lưu trong cuộc đi săn cam go.

Lev Grossman, nhà phê bình sách có tiếng của tạp chí Time ủng hộ quan điểm này. “Nhóm đọc sách của tôi có quy tắc-chỉ đọc tiểu thuyết giới trẻ. Chúng tôi hoàn toàn không phải bọn nhóc mới lớn.

Chúng tôi thuộc loại già hẳn hoi, nhưng chúng tôi tìm được sự thú vị ở những cuốn tiểu thuyết trẻ.

Không phải chuyện tốt hay tệ hơn, đơn giản chỉ là trải nghiệm khác nhau. Điều quan trọng là phần lớn tiểu thuyết cho giới trẻ hiếm khi nhàm chán. Ở tuổi tôi, tôi không có thời gian để buồn chán”, Grossman chia sẻ.

Những cuốn sách chủ đích dành cho tuổi teen, nhưng hút hồn cả độc giả có tuổi, không phải ngẫu nhiên.

Patricia McCormick, cây viết sách dành cho giới trẻ lí giải: “Các tác giả viết sách cho tuổi mới lớn chịu chấp nhận những rủi ro sáng tạo- với cấu trúc kể, giọng điệu- rất ít thấy ở thế giới tiểu thuyết cũ. Tiểu thuyết cho giới trẻ có giọng điệu mãnh mẽ, trong sáng, dễ hiểu. Trong khi loại dành cho người lớn lại dày đặc, trữ tình và văn phong cầu kỳ, hàng đống chi tiết đòi hỏi phải chú ý cao độ. Có thể xét về văn bản, đó là loại văn phong tuyệt vời nhưng có phải khi nào độc giả cũng có cùng tâm trạng đâu”. Thế mới nói, tác phẩm Nobel chắc gì phổ cập bằng tiểu thuyết lãng mạn này.

“Độc giả trẻ không tự nhiên mà say mê tiểu thuyết và tác giả nào đó. Bây giờ, độc giả không còn cô độc sau khi đọc xong một cuốn sách.

Chúng ta có thể tranh luận về mối tình lãng mạn của Edward và Bella trong Chạng vạng, hay tám thế giới kỳ ảo trong Harry Potter không giới hạn qua mạng. Nhà văn không chỉ là người gác cổng thế giới nội tâm con người nữa, mà được độc giả đón nhận như những ngôi sao nhạc rock.

Điều đó không phải thể hiện sức mạnh tiểu thuyết cho người trẻ, tôi thực sự không biết phải nghĩ sao”, Emma Allisson, độc giả trẻ tuổi người Canada bày tỏ.
Thục Minh

Nguồn: Tiền Phong