Ấn tượng lần gặp đầu
Tôi gặp chị Tâm vào một ngày nắng nóng. Chị chở hai đứa con đi nhận thuốc ở bệnh viện về rồi ghé ngang chỗ hẹn luôn. Chị bảo vừa cho hai bé tự về bằng xe ôm. Tôi ngạc nhiên vì sự tự lập của những đứa trẻ, lớn nhất chỉ vừa 15 tuổi, bé nhỏ nhất mới vào lớp 1. Chị nói: phải tập cho các con tự lập, chị đâu thể lúc nào cũng kè kè bên.
Gặp chị, chị liền nói ngay lý do chị đến trễ. Vốn là chị chở hai đứa đi bệnh viện, khi đến đấy, chị có việc nên để hai bé tự chờ nhận thuốc, lát chị quay lại thấy ngay bé Lý (bé lớn nhất) đang khóc rưng rức. Hỏi gì cũng cứ ậm ừ không nói, sau một lúc tìm hiểu chị mới biết bé Lý “bị” tư vấn tâm lý. Dùng chữ “bị” là vì theo chị, tư vấn mà đề cập kiểu “Em có biết em bị Siđa không?” hoặc “Em có biết Siđa là gì không?” sẽ khiến những đứa con chị mất tinh thần hẳn vì sự tự ti và mặc cảm mình mắc phải một căn bệnh mà đến bây giờ xã hội vẫn còn không ít thành kiến.
Dỗ mãi cô bé mới nín khóc. Nhìn cách dỗ con của chị, cách rầy la của chị sẽ không ai biết được hai bé đều là con nuôi của chị. Chị hay nói đùa là “con ngang hông” nhưng chị coi những đứa trẻ kém may mắn ấy như con ruột. Mà chị cũng đâu có con ruột để so sánh, chị chỉ biết dùng hết sức mình yêu thương, lo lắng và che chở cho những số phận này.

Phần thưởng lớn nhất của chị là tình thương của các con

Một số phận thăng trầm
Chị là Trương Thị Hồng Tâm nhưng cái tên Tâm Siđa được nhiều người biết đến hơn sau nhiều năm chị gắn bó với công tác tuyên truyền và phòng chống HIV/AIDS. Chị không giấu quá khứ từng là làm gái mại dâm, nghiện ma túy và “chiến tích” trốn trường trại mà ngay cả chị cũng không thể đếm xuể. Thế nhưng, điều chị muốn nói không phải là quá khứ “lẫy lừng” ấy hay vì đâu mà chị có thể cai nghiện sau nhiều năm hút, chích. Điều chị nói nhiều nhất bây giờ là các con của chị, những đứa trẻ mà số phận đã run rủi để chị gặp chúng rồi yêu thương chúng. Cho dù khó khăn đến mấy, chị cũng không thể nào bỏ mặc chúng được. Chị không có điều gì khác những người mẹ tảo tần, vất vả nuôi con trong điều kiện kinh tế khó khăn. Nếu có khác, có lẽ chị có nhiều nghị lực hơn để những đứa con của chị có nơi nương tựa, có chút an ủi trong cuộc đời đầy bất hạnh.
Chị hiện đang nuôi bốn trẻ, nếu tính thêm một bé chiều đi học về ghé nhà chị ăn cơm nữa là năm. Với mức lương hiện tại của chị đang công tác ở nhóm Nụ Cười thì chị không đủ nuôi thân, đừng nói đến nuôi bốn đứa con mắc bệnh hiểm nghèo. May nhờ có sự giúp đỡ của một linh mục đang sống tại Nhật và thỉnh thoảng có sự góp sức của các mạnh thường quân mà các con của chị có được chế độ dinh dưỡng tương đối để có đủ sức chống chọi với bệnh tật.
Mỗi đứa trẻ là một khoảng đời, một số phận nhưng có một điểm chung là ba hoặc mẹ chết vì AIDS, có đứa mẹ vẫn còn sống nhưng không mảy may quan tâm đến con mình. Cũng vì thiếu tình thương từ thuở nhỏ nên chị đã yêu thương chúng, quan tâm đến chúng rất nhiều để những đứa trẻ ấy không có cảm giác bị bỏ rơi như chị ngày xưa. Chị kể có những lúc khó khăn tưởng như có thể buông xuôi hết tất cả nhưng rồi nghĩ đến chặng đời không lối thoát như ngày xưa, sự giúp đỡ chân thành của những người bạn luôn muốn mình sống tốt, sau này là những đứa con chị đang cưu mang mà cứ tiếp tục cố gắng. Phần thưởng lớn nhất của chị không gì ngoài tình thương của các con dành cho chị.

Cảm ơn đời và sống    
Trong những người thường xuyên giúp đỡ chị, người đầu tiên chị nhắc đến là bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc. Chị kể: bác sĩ Ngọc là người đầu tiên cho chị biết trên đời này vẫn còn người tốt, vẫn còn có người nói chuyện với chị như những người bạn với nhau, không hề xem chị là “dưới đáy xã hội”. Cũng chính bác sĩ Ngọc đã không ít lần giúp chị, mà đúng hơn là giúp đỡ các con chị, khi thì một giấy giới thiệu, khi thì vài trăm ngàn...
Điều chị lo lắng bây giờ không có gì ngoài các con chị, nhất là khi sức khỏe chị không được tốt như trước nữa. Chị chia sẻ rằng chị đã chuẩn bị một ít tiền dành cho các con, mỗi đứa một tài khoản, tuy không nhiều nhưng đó là tất cả tài sản của chị. Chị không dành cho mình điều gì ngoài niềm vui sống và tình thương của các con.
Tôi hỏi chị: nhìn lại, chị thấy lúc nào là lúc đau khổ nhất trong cuộc đời chị? Chị nói rằng chị không biết vì cũng có những lúc chị rất sướng, nhưng cũng có lúc không có bộ đồ mà mặc, phải đi thuê. Dường như quá khứ ấy, như ánh nắng buổi trưa nay bay vèo đâu mất, chỉ còn lại những áng mây trong buổi chiều. Cuộc sống chị bây giờ, có lẽ đã có những áng mây rất xanh như nụ cười hồn nhiên của các con chị và vời vợi bầu trời tương lai mà chị cố gắng đem lại cho các con.

Nhân Hội sách TP.HCM lần thứ 7 (19/3-25/3/2012), Công ty Văn hóa Sáng tạo Trí Việt phát hành quyển hồi ký về cuộc đời chị Trương Thị Hồng Tâm, cuốn sách được chị viết bằng cả cuộc đời thăng trầm của mình. Xin trích ở đây vài dòng cảm nhận của bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc khi đọc bản thảo quyển hồi ký “Vượt lên cái chết”: “Tôi mừng vì nay Tâm đã có được một tập hồi ký. Điều đáng quý, Tâm viết hồi ký như là một cơ hội để kiếm chút đỉnh tiền nuôi các “con” nheo nhóc của mình. Từ chuyện đời thực của mình - qua lời kể chân thành của Tâm - nhiều khi làm cho chúng ta phải giật mình sửng sốt. Đọc, thấy rưng rưng. Tôi nghĩ như có cái gì đó - một cái “nghiệp”- đã thúc đẩy Tâm tự đem thân mình trải nghiệm nỗi gian truân của cuộc đời để rồi từ đó mà có tấm lòng vị tha, có bàn tay nhân ái, cưu mang bao cảnh đời tăm tối, nghiệt ngã. Hồi ký của Tâm như một lời nhắn gởi, một lời cảnh báo. Nhà xuất bản muốn tôi viết đôi dòng để giới thiệu tập hồi ký này, tôi thấy chỉ cần nói một câu: “Cảm ơn em, Tâm Siđa.”

Đoàn Kim Ngọc