Khi thấy bé có biểu hiện mệt mỏi, quấy khóc, dễ nổi cáu, ngủ lơ mơ, mặt đỏ hoặc tái mét, rùng mình, thân nhiệt tăng đấy là biểu hiện của bé đang lên cơn sốt.

Ở bé, thân nhiệt bình thường nằm trong khoảng 37-37,5°C, khi lên đến 38°C là có sốt. Khi bé bị sốt có nghĩa là cơ thể bị mắc các bệnh nhiễm khuẩn (vi khuẩn, virus, ký sinh trùng...) chủ yếu là các bệnh viêm amidan, viêm họng, viêm phổi, viêm tai giữa, tiêu chảy... 
 
Với mức sốt vừa 38-38,5°C thì cơ thể bé có thể chịu đựng được nhưng khi bé bị sốt cao ở nhiệt độ 39-40°C, thậm chí trong thời gian dài sẽ gây mất nước, rối loạn điện giải, rối loạn thần kinh, co giật, thiếu ôxy não, tổn thương các tế bào thần kinh, có thể hôn mê hoặc tử vong... 
 
Do đó cách xử trí đúng và kịp thời khi bé bị sốt cao trước khi đưa được bé đến cơ sở y tế để thầy thuốc khám xác định nguyên nhân và chỉ định dùng thuốc là quan trọng, tránh được những hậu quả nặng nề, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của bé.
                   
 

Cách xử trí đúng

Khi thấy bé có biểu hiện mệt mỏi, quấy khóc, dễ nổi cáu, ngủ lơ mơ, mặt đỏ hoặc tái mét, rùng mình, thân nhiệt tăng có nghĩa là bé đang lên cơn sốt. Cha mẹ hoặc người thân của bé cần làm như sau:

- Để bé nằm ở nơi thông thoáng khí, không có gió lùa, hạn chế nhiều người vây quanh bé.

- Cặp nhiệt độ: Có thể đặt nhiệt kế ở dưới nách hoặc ở hậu môn của bé. Nhiệt kế phải được giữ trong nách ít nhất 3 phút, cánh tay của bé áp sát vào ngực. Nhiệt độ của bé sẽ là số hiện trên nhiệt kế cộng thêm khoảng 0,3 - 0,4º. Ví dụ: nhiệt kế ghi 38°C thì thân nhiệt thực sự của bé khoảng 38,3 - 38,4°C.

- Nếu thân nhiệt của bé không quá 38°C: cởi bớt quần áo, không đắp chăn, chỉ mặc quần áo mỏng cho bé và theo dõi nhiệt độ của bé thường xuyên, cứ khoảng 1 giờ đo 1 lần.

- Nếu thân nhiệt của bé khoảng 38 - 38,5°C, nên chườm mát để hạ sốt cho bé.
 
Cách làm: Cho ít nước lạnh vào trong chậu. Cho thêm nước nóng vào, bằng 1/2 lượng nước lạnh. Kiểm tra nhiệt độ nước bằng cách nhúng khuỷu tay vào thau nước, cảm giác ấm giống như nước tắm cho bé. Dùng khăn bông mềm, sạch, nhúng vào chậu nước, vắt hơi ráo rồi lau lên khắp mình bé, nhất là các vị trí như nách, bẹn, chờ bốc hơi thì lau tiếp cho tới khi thân nhiệt hạ xuống khoảng 37,5°C, mặc lại quần áo cho bé. Cần phải theo dõi nếu thân nhiệt lại tăng thì lại chườm tiếp.

- Nếu thân nhiệt của bé 38,5°C trở lên: Cần cho bé uống thuốc hạ sốt paracetamol theo đúng liều lượng, cân nặng và khoảng cách giữ hai lần uống thuốc ghi trong hướng dẫn sử dụng. Nếu bé buồn nôn không uống được thuốc thì có thể dùng viên đạn nhét hậu môn.

- Cho bé uống nhiều nước, nếu bé còn bú thì cho bú nhiều hơn. Bù nước và điện giải cho bé bằng Oresol theo đúng hướng dẫn sử dụng.

- Cho bé ăn uống bình thường bằng các loại thức ăn lỏng, dễ tiêu như cháo, súp,… uống thêm các loại nước hoa quả như cam, chanh,…

- Đưa bé đến cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời.

Cần lưu ý không được làm như sau

- Mặc nhiều quần áo ấm hoặc đắp chăn khi bé đang sốt vì sẽ càng làm tăng thân nhiệt, rất nguy hiểm nếu bé sẽ sốt cao hơn gây co giật, thiếu ô xy não, tổn thương các tế bào thần kinh, có thể hôn mê và tử vong.

- Tuyệt đối không dùng nước đá để chườm cho bé sẽ khiến bé bị sốt cao hơn do cơ chế co mạch ngoại vi.

- Không xát chanh hay đánh gió cho bé.

- Không dùng nhiều loại thuốc có chung một thành phần để hạ sốt sẽ dẫn đến quá liều có thể gây ngộ độc.        

 BS Trọng Nghĩa (Sức Khỏe & Đời Sống)